Ghisbertus Masius
Zaltbommel 1546 - 's-Hertogenbosch 2 juli 1614
Bisdom
Ghisbertus Masius
Stelde orde op zaken na de beeldenstorm (1593-1614)Paus Clemens VIII benoemde op 1 november 1593 plebaan Ghisbertus Masius, ca. 1545 geboren in Zaltbommel tot vierde bisschop van 's Hertogenbosch. Masius, die de wat naargeestige wapenspreuk had 'omnia mors aequat', de dood maakt alles gelijk, kreeg mede door de gunstige politieke omstandigheden gelegenheid om in het bisdom orde op zaken te stellen. In 1612 hield hij een tweede diocesane synode; vele kerken die aan plundering en ontheiliging blootgestaan hadden, visiteerde en herwijdde hij: ook maakte hij het mogelijk dat de Jezuieten zich in 1610 in de bisschopsstad vestigden. Masius stierf op 2 juli 1614 en werd in de St. Jan begraven. Zijn praalgraf is, hoewel zwaar gehavend, tot op heden een van de weinige monumenten in barokstijl die in de Bossche kathedraal bewaard zijn gebleven (foto); het vormt de meest kostbare herinnering aan de generatie bisschoppen van voor 1629. |
bisdomdenbosch.nl
Encyclopedie van Noord-Brabant
Ghisbertus Masius
bron: Bossche BischoppenWerd eind 1593 door paus Clemens VIII benoemd tot vierde bisschop van 's-Hertogenbosch. Hij had als wapenspreuk: Omnia Mors Aequat ( de dood maakt alles gelijk). In 1612 hield hij een tweede diocesane synode. Hij trok het bisdom rond om de vele kerken, die aan plunderingen en ontheiliging hadden blootgestaan, opnieuw te wijden. Hij gaf in 1610 de Jezuïeten toestemming zich in Den Bosch te vestigen. Masius trachtte in zijn bisdom opnieuw een seminarie op te zetten; hij correspondeerde o.m. met St. Franciscus van Sales, bisschop van Genéve. Hij overleed in 1614 en werd in de St. Jan begraven. Zijn beschadigd praalgraf is een van de weinige monumenten in barokstijl. | 44 |
Encyclopedie van Noord-Brabant 3 (1986) 44
Wapenboek I
Namen ende Wapenen der Heeren Beêedigde Broeders
Namen en wapenen der Heeren Beêedigde Broeders soo Geestelijke en Wereltlijke van de seer oude ende seer doorluchtige Broederschap van onse Lieve Vrouw binne de stad s'Hertogenbosch Gijsbertus Masius Bisschop van s-Hertogenbosch 1594 sterft 2 julii 1614 | 100 |
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)Zegel
Zegel Ghisbertus Masius
 datering: 23 juli 1596 opmerking: papier op was zegelaar: Ghisbertus Masius functie: bisschop plaats instelling: Bisdom 's-Hertogenbosch |  |
Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC)Artikelen
| 1734 |
N.N.Gisbert Masius, IV. Evêque.Le Grand Théâtre Sacre' de Brabant, Tom. II. Part. II. (1734) 18 |
|
| 1872 |
L.H.C. SchutjesGhisbertus MasiusBisschop van 's Bosch 1594-1614 Geschiedenis van het bisdom 's Hertogenbosch II (1872) 113-118 |
|
| 1911 |
P.J. Blok en P.C. MolhuysenNieuw Nederlandsch biografisch woordenboek I (1911) 1313-1314
Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL)
|
|
| 1923 |
RedactieEen brief van een heilige (Franciscus van Sales) aan den Bisschop van Den Bosch (Gijsbertus Masius)St-Jans-Klokken 1 (1923) 123-124 |
|
| 1928 |
A.F.O. van Sasse van YsseltHet gebouw der R.K. Lycea in de Hinthamerstraat te 's-HertogenboschTeulings'. 's-Hertogenbosch 1928 |
|
| 1933 |
J.D.M. CornelissenDe oplossing door de Congregatie van het Concilie van enkele meeningsverschillen tusschen bisschop Masius en het kapittel van St. Jan van 's-HertogenboschBossche Bijdragen XII (1933) 21-33 |
|
| 1972 |
J.W. SmitEen hebreeuws welkom aan een nieuwe bisschop van 's-Hertogenbosch op het einde van de zestiende eeuwStudia Rosenthaliana 1 (1972) |
|
| 1986 |
RedactieMasius, GhisbertusEncyclopedie van Noord-Brabant 3 (1986) 44 |
|
| 1990 |
A.C.M. KoolenDe Bossche bisschoppen 1559-1649In Buscoducis Bijdragen. SDU ('s-Gravenhage 1990) 533-539 |
|
| 1993 |
C.J.H.M. Tax, A.C.M. Tax-KoolenZeven Bossche bisschoppen : Portretten in de Historisch-Topografische Atlas van het Stadsarchief 's-Hertogenbosch
's-Hertogenbosch 4 (1993) 109-117
|
|
| 1995 |
M.F. Bams-van der StaaijDe carrière van de laatste pastoor van de Sint-Maarten. Hoe Gijsbert Jansz, vicaris te Tuil, ten slotte Ghisbertus Joannis Masius, bisschop van Den Bosch werd.Sint Maarten Bulletin 26 (1995) 3-12 |
|
| 1996 |
J. van HaarenBisschop MasiusKringNieuws 7 (1996) 9 |
|
| 1996 |
Luc VienneRumoldus Colibrant, eerste abt van Postel (1545-1626)Trajecta 1 (1996) 26-43 |
|
| 2001 |
Marcel JansenTemidden der wolven: Bisschop Gisbertus Masius (1545/46-1614)
Bossche Bladen 1 (2001) 3
|
|
Boeken
| 1749 |
Joannes Franciscus FoppensOudheden en gestichten van de bisschoppelyke stadt en meyerye van 's HertogenboschGepubliceerd door Willem Boot | Leiden 1749
books.google.nl
|
|
Kunstafbeeldingen
|
Portret van Bisschop Gijsbertus Masius (1546-1614)
vervaardiger: Anoniem
Rechtsboven het bisschopswapen, gevierendeeld: 1-4 adelaar (Sint Jan), 2-3 drie kolfhamers (van het wapen Maes). Boven het schild de platte bisschopshoed met ter weerszijden afhangende kwasten.
|
|
Portret van Bisschop Gijsbertus Masius (1546-1614)
vervaardiger: Jan van Diepenbeeck ()
Schilderij, naar het glas-in-lood raam, met de beeltenis van Gijsbertus Masius (1546-1614) geknield tussen de beelden van Maria en Christus. Diverse opschriften.
|
|
Graftombe van bisschop Masius van 's-Hertogenbosch (1546-1614)
vervaardiger: Pieter Jansz. Saenredam
Op de tombe in bruine pen: "GISBERTVS MASIVS/Hic iacet: quem bommelia mundo protulit, ducissilua/insula excepit, mors virtutibus Casmisq(ue) auctem (dit woord doorgehaald) auctum intercepit./quid hic triumphas germana somni. itte tibi reddidit, quod/debuit et quod non debuit, in patriam transtulit./obijt ii.iulii.Ao.Ci>.I>.C.XIV.". Daarboven in bruine pen: "OMNIA/MORS/AEQVAT". Linksonder in de tekening in bruine pen: 1632 6/30. Rechtsonder in de tekening in bruine pen: "aen de ander zijde was ook soo/een punt als dit is/is by/mijn versuymt te maecken". Inv.nr. Prov.Genootschap H55-51.12/22.2 St. Jan (1).
|
Stadsrekeningen
| 1601 |
Kapittel 5. De Bisschop Gijsbert Masius.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad |
|
| 1612 |
Kapittel 17. Vonnis tusschen den Eerw. Heer Bisschop Masius en de Stad.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad |
|
| 1613 |
Kapittel 6. Wijn in het sterfhuis van den Eerw. Heer Bisschop Masius geschonken.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad |
|
| 1613 |
Kapittel 16. Commissie op het stuk der Synode in het Proces tegen Bisschop Masius.
R.A. van Zuijlen, Inventaris der Archieven van de Stad |
Literatuur en bronnenpublicaties
E. van Autenboer, De kaarten van de schuttersgilden van het Hertogdom Brabant (1300-1800) XCVI (1993) XXI
G.C.M. van Dijck, De Bossche Optimaten (1973) 287, 291n
Lucas G.C.M. van Dijck, Van vroomheid naar vriendschap (2012) 516-517
Gerard van Gurp, Reformatie in Brabant (2013) 38, 163, 198-199, 205-206, 215
Henk Henkes, Van den Raethuys tot Stadhuis (2016) 74, 177, 272
J.H. van Heurn, Beschrijving der Stad 's-Hertogenbosch (2022) 195, 287-288, 450
J.A.M. Hoekx e.a., Vruchten van de goede en de slechte boom : Heyman Voicht van Oudheusden over de godsdiensttwisten in zijn stad 's-Hertogenbosch en in Breda (1577-1581) (2008) 20, 112, 137, 151
A.M. Koldeweij, In Buscoducis (1990) 31, 39, 44, 50, 199, 269, 275, 276, 277, 287, 311; Bijdragen: 382, 417, 440, 531, 535, 536, 537, 528, 539, 578, 579
L. van de Meerendonk, Het klooster op de Eikendonk te Den Dungen II (1964) 111, 114, 116, 117, 121
L. van de Meerendonk, Tussen reformatie en contra-reformatie IX (1967) 40n, 158n, 244, 245
C.J.A. van den Oord, Twee eeuwen Bosch' Boekbedrijf 1450-1650 LXII (1984) 140, 175, 282, 292-293, 308, 345, 350-351
Jan van Oudheusden en Harry Tummers, De grafzerken van de Sint-Jan te 's-Hertogenbosch (2010) I. 107
C. Peeters, De Sint Janskathedraal te 's-Hertogenbosch (1985) 4, 5, 141, 172, 365
J.W.M. Peijnenburg, Van Roomsche Zegeningen en Paapsche Stoutigheden (2009) 57, 63-68, 71, 75, 80, 97, 99, 114, 115, 129, 328, 338, 339
L.P.L. Pirenne, 's-Hertogenbosch tussen Atrecht en Utrecht (1959) 210, 213
H.J.M. van Rooij, Het Oud-archief van het Groot-Ziekengasthuis te 's-Hertogenbosch (1963) I. 2121
A. van Sasse van Ysselt, 'De geschilderde glasramen van bisschop Masius' in: Taxandria (1914) 75-79
L.H.C. Schutjes, Geschiedenis van het bisdom 's-Hertogenbosch (1876) II. 113
Aart Vos, Burgers, broeders en bazen (2007) 121
-
Tentoonstelling Bossche bischoppen 1559-1975 (1975) 6, 12-13
Varia Historica Brabantica III (1969) 141, 150, 155-162, 178, 184
Voorloopige lijst der Nederlandsche monumenten van geschiedenis en kunst (1931) 178, 224
n: vermelding in een voetnoot
/grafzerk 325.jpg "Gisbertus Masius († 1614)")
Bossche Encyclopedie |